Het kabinet is gevallen. PVV-leider Geert Wilders heeft dinsdagochtend, na een kort overleg met de andere coalitiepartijen, zijn steun ingetrokken. De mededeling kwam onverwacht snel: het gesprek met de fractievoorzitters van VVD, BBB en NSC duurde nog geen minuut. Het kabinet-Schoof heeft het slechts 337 dagen volgehouden.
Beeld: Jessy/NL nieuws - Tekst: Nieuwsredactie
"Geen handtekening voor onze asielplannen. Geen aanpassing Hoofdlijnenakkoord. PVV verlaat de coalitie", schreef Wilders kort daarna op X. De andere partijen in de coalitie zijn boos en verbaasd. Premier Schoof probeerde vlak voor het overleg alles nog bij elkaar te houden, maar dat lukte niet.
De breuk ontstond door tien asielplannen van Wilders, zoals een stop op asielaanvragen, een pauze op gezinshereniging en het schrappen van de spreidingswet. De andere partijen vonden die plannen niet haalbaar, zowel juridisch als praktisch. Wilders weigerde echter water bij de wijn te doen: "Anders stappen we eruit," zei hij vorige week al.
De coalitiegenoten denken dat Wilders bewust de val van het kabinet wilde veroorzaken. Caroline van der Plas (BBB): "Hij speelt een gevaarlijk politiek spel." VVD-leider Dilan Yesilgöz noemt het besluit "heel onverantwoord" en vindt dat Wilders "zijn eigen belang boven het landsbelang zet."
Ook Nicolien van Vroonhoven van NSC is boos en teleurgesteld. "Ik begrijp het niet. We wilden praten, maar we gaan niet zomaar akkoord met plannen die juridisch niet kloppen."
Volgens bronnen in Den Haag probeerde de VVD nog met een gezamenlijke motie de zaak te redden, maar Wilders wilde daar niks van weten.
De breuk lijkt deel van een grotere strategie van Wilders. Hij voelt zich gesterkt door peilingen die laten zien dat een deel van zijn achterban een kabinetsval over asielbeleid wel steunt. Veel van zijn voorstellen waren eerder al afgewezen omdat ze niet zouden stroken met internationale afspraken.
De andere coalitiepartijen zijn bang dat dit de politiek nog verder verdeelt en dat er geen rechtse meerderheid meer mogelijk is. "Hij verspilt de kans op rechts beleid," zei Yesilgöz.
Het kabinet-Schoof is nu demissionair. Binnen een paar dagen wordt er waarschijnlijk een debat gehouden in de Tweede Kamer over de situatie. Nieuwe verkiezingen lijken onvermijdelijk, al wordt er ook gesproken over een minderheidskabinet of een alternatief zonder vaste samenwerking.
