Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft woensdag geoordeeld dat Rusland verantwoordelijk is voor het neerhalen van vlucht MH17 op 17 juli 2014. Het is de eerste keer dat een internationale rechter een uitspraak doet over de betrokkenheid van Rusland bij de ramp waarbij 298 mensen, onder wie 196 Nederlanders, om het leven kwamen.
Beeld: Jessy/NL nieuws - Tekst: Nieuwsredactie
De uitspraak komt voort uit een zaak die Nederland had aangespannen. Het Hof heeft unaniem besloten dat Rusland mensenrechten heeft geschonden, waaronder het recht op leven. Ook bleek dat Rusland het verdriet van nabestaanden erger heeft gemaakt. Zo verspreidde het land bewust nepinformatie, zorgde het voor problemen in het internationale onderzoek en beperkte het de toegang tot de plek van de ramp.
De Russische Buk-raket die het vliegtuig van Malaysia Airlines neerschoot, werd afgevuurd vanuit een gebied in Oost-Oekraïne dat onder controle stond van pro-Russische separatisten. Uit meerdere onderzoeken, waaronder dat van het Joint Investigation Team (JIT), blijkt dat Rusland deze separatisten actief steunde.
Hoewel Rusland in 2022 is uitgesloten van de Raad van Europa, blijft het verantwoordelijk voor mensenrechtenschendingen die vóór die tijd zijn gepleegd. Hiermee bevestigt het Hof eerdere conclusies van onder andere het JIT en de rechtbank in Den Haag, die drie verdachten bij verstek levenslang gaf.
Deze uitspraak heeft vooral een grote symbolische betekenis. Juristen en nabestaanden zien het als een belangrijke stap richting gerechtigheid en erkenning. Maar de kans dat Rusland schadevergoeding betaalt of de uitspraak erkent, is klein.
De zaak maakt deel uit van een grotere procedure waarin ook Oekraïne klaagt over mensenrechtenschendingen door Rusland, zoals na de inval in 2022. Het Hof heeft deze zaken gecombineerd omdat ze allemaal gaan over ernstige schendingen van mensenrechten door Rusland in Oekraïne.
Bij de uitspraak was ook een groep nabestaanden aanwezig. Voor hen is dit oordeel, elf jaar na de ramp, een vorm van erkenning na jaren van verdriet, strijd en frustratie.